Moskvada keçirilən Azərbaycan incəsənəti
dekadası doğma Kommunist partiyasının rəhbərliyi
altında xalqımızın qazandığı
müvəffəqiyyətlərin parlaq nümayişinə
çevrildi.
Dekada Azərbaycan bəstəkarlarının həyatında,
xüsusən mənim yaradıcılığımda
dönüş yaratdı. Partiya və hökumət
rəhbərləri ilə görüşümüz,
opera sahəsindəki nailiyyətlərimizin qiymətləndirilməsi
və «Koroğlu» operasına bir sıra əlavələr
edilməsi haqqında göstərişlər məni
son dərəcə həyəcanlandırdı,
yaradıcılıq ilhamımı coşdurdu
Bu gün opera teatrımızın müvəffəqiyyətlərini
qeyd etməklə yanaşı, demək lazımdır
ki, Azərbaycan bəstəkarları hələ
Vətən qarşısında, xalq qarşısında
xeyli borcludur.
Xalqımızın tarixi, şifahi xalq ədəbiyyatı,
Azərbaycanın musiqi folkloru bəstəkarlarımız
üçün lazım olan hər cür material
verir. Azərbaycan xalqının uzaq keçmişi,
onun zülmkarlara qarşı əsrlər boyu apardığı
qəhrəmancasına mübarizə, Sovet Azərbaycanı
zəhmətkeşlərinin müasir həyatı,
öz respublikasının şöhrətini artıran
gözəl adamlarımız—bütün bunlar bəstəkarlarımız
üçün bitməz-tükənməz ilham
mənbəyidir.
Biz bu mənbədən çox az istifadə etmişik.
Azərbaycan bəstəkarları qarşısında
böyük vəzifə—Vətənimizə zəmanəmizin
əzəmətini əks etdirən yeni gözəl
sənət əsərləri vermək vəzifəsi
durur.
Hazırda bəstəkarlarımız nə üzərində
işləyirlər? Mən bütün yaradıcılıq
gucümü «Koroğlu» operasının əgər-əskiyini
düzəltməyə sərf edirəm; məlumdur
ki, bu opera SSR İttifaqı Böyük Akademik Opera
və Balet Teatrının repertuarına daxil edilmişdir.
Mənə verilən məsləhətləri nəzərə
alaraq, ayrı-ayrı musiqi nömrələri üzərində
yenidən işləyir və operanı yeni pərdə
ilə tamamlayıram2.
Mənə elə gəlir ki, bu əlavələrdən
sonra opera daha dolğun, məzmunlu və parlaq olmalıdır.
Mən yeni opera yazmaq niyyətindəyəm3.
Bu opera Sovet Azərbaycanının adamları, xalq
düşmənlərinə qarşı mübarizədə
mərdliklə kommunizmə yol açan sosializm qurucuları
haqqındadır.
Azərbaycanın digər bəstəkarları
da böyük musiqi əsərləri üzərində
işləyirlər. Məsələn, bəstəkar
Niyazi Tağızadə «Nizami» operasını yazır4.
Artıq operanın ayrı-ayrı fraqmentləri
hazırdır. Ümumiyyətlə, opera Nizaminin
1941-ci ildə qeyd olunacaq 800 illiyi yubileyinədək
başa çatdırılmalıdır5.
Əməkdar incəsənət xadimi, bəstəkar
A. S. Mailyan «Safa» operasını qurtarmaq üzrədir.
Həmin əsərin Aprel inqilabının XIX ildönümü
münasibəti ilə tamaşaya qoyulması nəzərdə
tutulur6.
Həmin opera Azərbaycan və erməni xalqlarının
istibdada, zülmkarlara qarşı mübarizəsindən
bəhs edir.
Gənc bəstəkar, əməkdar incəsənət
xadimi Səid Rüstəmov ordenli yazıçımız
Məmməd Səid Ordubadinin mətni əsasında
«Beş manatlıq gəlin» komediyasına7
musiqi yazır. Bəstəkar B. Əfrasiyab «Qız
qalası» baletini tamamlamaq üzrədir, bu balet M.
F. Axundov adına Lenin ordenli Azərbaycan Dövlət
Opera və Balet Teatrının repertuarına daxil
edilmişdir. Bəstəkar A. Dobruşkes «Yerin işıqları»
adlı yeni balet8üçün
musiqi yazır.
Biz yeni musiqi əsərləri üzərində
səylə işləməklə yanaşı,
musiqi məktəblərində tədris məsələlərinə,
gənc istedadlar nəslinin yetişməsinə
böyük fikir verməliyik.
Mən möhkəm əminəm ki, opera sənəti
ən yaxın illərdə Azərbaycan inçəsənətinin
daha da tərəqqisi yolunda irəliyə doğru
yeni mühüm addım atacaqdır.
1. Məqalə «Bakinski raboçi» qəzetinin 1939-cu
il 26 fevral tarixli nömrəsində çap olunmuşdur.
Burada kiçik ixtisarla verilir. Rus dilnddən tərcümədir.
2. «Koroğlu» operasının sonuncu (V) pərdəsi
Moskva ongünlüyündən sonra yazılmışdır.
3. Həmin operanın librettosunun ilk variantı Respublika
Əlyazmaları fondunda saxlanılır..
4. Bəstəkar Niyazi Nizami Gəncəvinin poeması
mövzusunda yazdığı operanı «Xosrov və
Şirin» adlandırmışdır; operanın
ilk tamaşası 1942-ci il mayın 7-də olmuşdur.
Bundan bir neçə il sonra bəstəkar Əfrasiyab
Bədəlbəyli «Nizami» operasını yazmışdır,
bu operanın ilk tamaşası 1948-ci il dekabrın
12-də olmuşdur.
5. Nizaminin yubileyi 1947-ci ildə keçirildi.
6. «Səfa» operasının ilk tamaşası 1939-cu
ildə olmuşdu.
7. «Beş manatlıq gəlin» musiqili komediyası
1939-cu ildə tamaşaya hazırlanmışdır.
8.Həmin balet yazılmışdır.
